Sufetula Muharebesi
| Sufetula Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cihat | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Râşidîn Halifeliği | Bizans İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Abdallah ibn Sa'd Uqba ibn Nafi Abdallah ibn al-Zubayr | Gregory the Patrician | ||||||
Sufetula Muharebesi, 647 yılında Râşidîn Halifeliğinin Arap Müslüman güçleri ile Afrika Bizans Eksarhlığı arasında gerçekleşti.[1]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika Eksarhisi, esas olarak Ortodoks Kalsedon nüfusu ile Monoteletizmin destekçileri arasındaki çatışma nedeniyle, 638 yılında İmparator Herakleios tarafından tasarlanan ve desteklenen Kalsedonculuk ile Monofizitizm arasında bir uzlaşma girişimi nedeniyle iç kargaşa içindeydi.
642-643'te Araplar, Cyrenaica'yı ve Trablus'un doğu yarısını Trablus ile birlikte ele geçirmişlerdi. Batıya doğru genişlemelerini durduran yalnızca Halife Ömer'in (634-644) emri idi.[2]
646'da, Gregory the Patrician, İmparator II. Constans'a karşı bir isyan başlattı. Bunun açık nedeni, ikincisinin Monoteletizmi desteklemesiydi, ancak şüphesiz aynı zamanda Mısır'ın Müslümanların fethine ve Bizans Afrika'sına sunduğu tehdide de bir tepkiydi. Ayaklanma, yalnızca Romanlaşmış Afrikalılar arasında değil, aynı zamanda eyalet hinterlandındaki Berberiler arasında da halk arasında geniş bir destek bulmuş gibi görünüyor.
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]647'de Ömer'in halefi Osman, Abdallah ibn Sa'ad'a 20.000 adamla Eksarhlığı işgal etmesini emretti. Müslümanlar Batı Trablusgarp'ı işgal ettiler ve Bizans eyaleti Byzacena'nın kuzey sınırına kadar ilerlediler. Gregory, Süfetula'ya döndüklerinde Araplarla yüzleşti, ancak yenildi ve öldürüldü.[3] Hierapolisli Agapius ve bazı Süryani kaynakları, yenilgiden sağ çıktığını ve Konstantinopolis'e kaçtığını iddia ediyor ve Konstantinopolis'e kaçtı ve burada Constans ile uzlaştı, ancak çoğu modern bilim insanı, Arap tarihçilerin savaşta öldüğünü anlatıyor. Arap hesapları, Müslümanların Gregory'nin babasının yanında savaşan kızını yakaladığını iddia ediyor. Ganimetin bir parçası olarak Mısır'a geri götürüldü, ancak yürüyüşte devesinden düşerek öldürüldü.[4]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Gregory'nin ölümünden sonra, Araplar Sufetula'yı yağmaladı ve Eksarhlık'a baskın düzenlerken, Bizanslılar kalelerine çekildiler. Bizans tahkimatlarına saldıramayan ve yaptıkları büyük miktarda yağmalardan memnun olan Araplar, ağır bir altın haraç ödemesi karşılığında ayrılmayı kabul ettiler.[5]
Arap akınının bir süre takip edilmemesine ve Konstantinopolis ile bağların yeniden kurulmasına rağmen, Afrika üzerindeki Bizans egemenliği Gregory'nin isyanı ve Arap zaferi ile köklerine sarsıldı. Özellikle Berberi kabileleri İmparatorluğa olan bağlılıklarından kurtuldular ve güney Tunus'un çoğu Kartaca'nın kontrolünün dışına çıkmış gibi görünüyor.[6] Böylelikle Sufetula Savaşı, "Afrika'daki Bizans egemenliğinin az çok yakın ama kaçınılmaz sonu" oldu.[7]